jakub krol anglii i szkocji

Jakobicki pretendent do tronu Anglii i Szkocji: Okres od 1 stycznia 1766 do 31 stycznia 1788. Poprzednik Jakub III Stuart. Następca Henryk IX i I. Dane biograficzne Dynastia Stuartowie. Data i miejsce urodzenia 31 grudnia 1720 Rzym. Data i miejsce śmierci 31 stycznia 1788 Rzym. Miejsce spoczynku bazylika św. Piotra na Watykanie Watykan Jakub V. Portret pędzla Corneille’a de Lyon. Akcja opery rozgrywa się w XVI wieku w Szkocji. Górale z północnej Szkocji walczą pod wodzą Douglasa z królem Jakubem Stuartem. Córka Douglasa Helena kocha młodego górala Malcolma. Tymczasem od grupy myśliwych odłącza się, zakochany w niej skrycie, Hubert. Był najstarszym synem króla Edwarda Starszego i bratankiem Ethelfledy, pani Mercjan. Po jej śmierci w 920 r. Mercję opanował król Edward. Athelstan został wówczas zastępcą króla w Mercji. Kiedy jego ojciec umarł w 924 r. Athelstan został od razu uznany w Mercji królem. W Wesseksie przewagę uzyskali przyrodni bracia Athelstana Hasło. Jakub II, 1685-88, ostatni katolicki król Anglii i ostatni król, który rządził w sposób absolutny. Jakub I Stuart, król Szkocji 1567-1625 i król Anglii 1603-1625. Pierwszy król Anglii z dynastii Stuartów. Jego poprzedniczka: Maria I Stuart. Święty, król i męczennik: Był synem króla Anglii św. Jakub I (1566–1625) – król Szkocji (od 1567 jako Jakub VI) i Anglii (od 1603, pierwszy z dynastii Stuartów). Beati pacifici (łac.) Opis: dewiza Jakuba I Stuarta. Dzieje Anglii. (ang.) Źródło: Speeches to Parliament (1609), cyt. za: Steven Kreis, Lectures on Early Modern European History, The History Guide, 2004. nonton film all of us are dead sub indo. Odkrywanie relacji Szekspira z królową Elżbietą. królewskimi patronami byli królowa Elżbieta i król Jakub I, obaj bardzo kochali ten dramat. Wideo: Wideo: Jaki król został patronem teatru po śmierci królowej Elżbiety? Zawartość: Jaki król był patronem Szekspira? Kto był patronem Szekspira po królowej Elżbiecie? Kim był poprzedni monarcha Anglii, który kochał i wspierał teatr? Kto był królem lub królową, gdy Szekspir napisał Burzę? Jak król Jakub został królem Anglii? Co zrobili patroni Szekspira? Jak zmienił się ton sztuk Szekspira, kiedy Jakub I został królem? Co się stało z pierścieniem koronacyjnym królowej Elżbiety? Jak król Jakub został królem Anglii? Kim był król i królowa, gdy żył Szekspir? Czy królowa Elżbieta wychowała syna Marii, królowej Szkocji? Kto jest znany jako Bard z Avon? Czy królowa Elżbieta była patronką Szekspira? Kto był patronem Szekspira Co oznacza ten termin w elżbietańskiej Anglii? Jak King James wpłynął na Makbet Szekspira? Jak król Jakub został królem? Czy królowa Elżbieta schudła? Kto został królem później w życiu Szekspira? Kto był ostatnim członkiem linii Stuartów, którego śmierć opuściła Wielką Brytanię? Kto był królem po Elżbiecie I? Co się stało z pierścieniem koronacyjnym królowej Elżbiety i dlaczego? Co zrobił patron Szekspira? Jak KJV został królem? Kto był królem po Elżbiecie I? Czy zęby królowej są jej własnymi? Jak królowa pije herbatę? Czy rodzina Boleynów nadal istnieje? Czy pozostały jeszcze jakieś królewskie Stuarty? Kto byłby dziś królem jakobitów? Odkrywanie relacji Szekspira z królową Elżbietą. królewskimi patronami byli królowa Elżbieta i król Jakub I, obaj bardzo kochali ten król był patronem Szekspira?King James I: Patron był patronem Szekspira po królowej Elżbiecie?Henry Wriothesley Henry Wriothesley, 3. hrabia Southampton, w całości Henry Wriothesley, 3. hrabia Southampton, baron Wriothesley of Titchfield, (ur. 6 października 1573 w Cowdray, Sussex, Anglia, zm. 10 listopada 1624 w Bergen op Zoom, Holandia), Angielski szlachcic i patron Williama był poprzedni monarcha Anglii, który kochał i wspierał teatr?Szekspir mógł spotkać Elżbietę I, gdy był małym chłopcem. Nie ma wątpliwości, że królowa była wielkim mecenasem sztuki i osobiście bardzo się nią cieszyła. „Elizabeth pasjonowała się teatrem i aktywnie chroniła go przed purytanami, którzy chcieli go zakazać”, pisze Alison Weir w The Life of Elizabeth był królem lub królową, gdy Szekspir napisał Burzę?Zrozumiał to także król Jakub, gdy po raz pierwszy wydano Burzę, gdy aranżował polityczne małżeństwa dla swoich król Jakub został królem Anglii?Syn Marii, królowej Szkotów i Henryka Stuarta, Lorda Darnleya, Jakub został królem Szkocji jako niemowlę, kiedy jego matka abdykowała. Kiedy Elżbieta I zmarła w 1603 r., Jakub został królem Anglii i przeniósł się tam wraz z rodziną. ... Jakub zmarł w 1625 r., a jego następcą został jego syn, który rządził jako Karol zrobili patroni Szekspira?Sąd był miejscem, w którym udaje się pod patronat sądowy, gdzie pozwy wnoszone są do dworzan, którzy byli w stanie udzielić pomocy. ... Oczekiwano, że patronami będą rówieśnicy i urzędnicy Sądu Najwyższego. Podobnie jak Timon, Oksford przez lata grał rolę mecenasa, dopóki jego fundusze się nie zmienił się ton sztuk Szekspira, kiedy Jakub I został królem?Jak zmienił się ton sztuk Szekspira, kiedy Jakub I został królem? Ton sztuk stał się ciemniejszy po tym, jak Jakub I został królem, podczas gdy rządy królowej Elżbiety faktycznie przyniosły szczęśliwsze się stało z pierścieniem koronacyjnym królowej Elżbiety?Niedługo po jej śmierci pierścień koronacyjny Elżbiety wrósł do jej ciała. Wynikało to z faktu, że nigdy nie usunęła jej w ciągu 45 lat jej panowania. Jej lekarze upierali się, że pierścień musi zostać usunięty, iw ciągu tygodnia Elżbieta król Jakub został królem Anglii?Syn Marii, królowej Szkotów i Henryka Stuarta, Lorda Darnleya, Jakub został królem Szkocji jako niemowlę, kiedy jego matka abdykowała. Kiedy Elżbieta I zmarła w 1603 r., Jakub został królem Anglii i przeniósł się tam wraz z rodziną. ... Jakub zmarł w 1625 r., a jego następcą został jego syn, który rządził jako Karol był król i królowa, gdy żył Szekspir?Królowa Elżbieta IW ciągu życia Szekspira w Anglii panowali dwaj monarchowie: królowa Elżbieta I (panująca w latach 1558-1603) i król Jakub I (1603-1625).Czy królowa Elżbieta wychowała syna Marii, królowej Szkocji?Mary, królowa Szkotów, mogła być monarchą, której odcięto głowę, ale ostatecznie okazała się triumfująca w okrężny sposób: po bezdzietnej śmierci Elżbiety w 1603 r. to syn Marii, Jakub VI ze Szkocji i I z Anglii, był tym, który wstąpił na tron jako pierwszy rządzący zjednoczonym królestwem jest znany jako Bard z Avon?William Shakespeare: tak zwany od miejsca urodzenia, królowa Elżbieta była patronką Szekspira?Chociaż bardzo popierasz sztukę, teatr, a w szczególności Szekspira, możesz być zaskoczony, gdy dowiesz się, że Elżbieta I była w rzeczywistości historycznej NIE patronką Szekspira. ...Kto był patronem Szekspira Co oznacza ten termin w elżbietańskiej Anglii?Aby odnieść sukces w jakimkolwiek projekcie artystycznym w Anglii Tudorów, potrzebujesz patrona; patronem był bogaty arystokrata, który mógł znaleźć ci pracę i zaspokoić niektóre z twoich potrzeb King James wpłynął na Makbet Szekspira?Ze względu na intensywność wierzeń Jakuba, szczególnie tych dotyczących czarów i królobójstwa, w połączeniu z przedstawieniem tych samych wierzeń w Makbecie Szekspira, można dojść do wniosku, że Szekspir napisał Makbet jako formę pochlebstwa dla monarchy Jakuba I i VI z Anglia i król Jakub został królem?Syn Marii, królowej Szkotów i Henryka Stuarta, Lorda Darnleya, Jakub został królem Szkocji jako niemowlę, kiedy jego matka abdykowała. Kiedy Elżbieta I zmarła w 1603 r., Jakub został królem Anglii i przeniósł się tam wraz z królowa Elżbieta schudła?Królowa wystąpiła po raz drugi z rzędu w tym tygodniu z powodu nieustających problemów zdrowotnych. Utrata wagi Jej Królewskiej Mości zmartwiła wielu fanów, ponieważ w środę otrzymała szefa finansów Andrew Baileya na audiencję w zamku został królem później w życiu Szekspira?Za życia Szekspira w Anglii rządzili dwaj monarchowie: królowa Elżbieta I (1558-1603) i król Jakub I (1603-1625).Kto był ostatnim członkiem linii Stuartów, którego śmierć opuściła Wielką Brytanię?Ostatnimi męskimi Stuartami z brytyjskiej linii królewskiej byli syn Jakuba II James Edward (zm. 1766), Stary pretendent i jego synowie Karol Edward (zm. 1788), Młody pretendent (znany jako Bonnie Prince Charlie), który zmarł bez potomstwa i Henry (zm. 1807), kardynał książę był królem po Elżbiecie I?Jakub VI ze Szkocji Jakub VI ze Szkocji był następcą Elżbiety i został Jakubem I z się stało z pierścieniem koronacyjnym królowej Elżbiety i dlaczego?Niedługo po jej śmierci pierścień koronacyjny Elżbiety wrósł do jej ciała. Wynikało to z faktu, że nigdy nie usunęła jej w ciągu 45 lat jej panowania. Jej lekarze upierali się, że pierścień musi zostać usunięty, iw ciągu tygodnia Elżbieta zrobił patron Szekspira?Sąd był miejscem, w którym udaje się pod patronat sądowy, gdzie pozwy wnoszone są do dworzan, którzy byli w stanie udzielić pomocy. ... Oczekiwano, że patronami będą rówieśnicy i urzędnicy Sądu Najwyższego. Podobnie jak Timon, Oksford przez lata grał rolę mecenasa, dopóki jego fundusze się nie KJV został królem?Syn Marii, królowej Szkotów i Henryka Stuarta, Lorda Darnleya, Jakub został królem Szkocji jako niemowlę, kiedy jego matka abdykowała. Kiedy Elżbieta I zmarła w 1603 r., Jakub został królem Anglii i przeniósł się tam wraz z był królem po Elżbiecie I?Jakub VI ze Szkocji Jakub VI ze Szkocji był następcą Elżbiety i został Jakubem I z zęby królowej są jej własnymi?Matthew powiedział: „Wydaje się, że królowa ma wszystkie własne zęby, ale prawdopodobnie zleciła wykonanie prac dentystycznych, takich jak korony i licówki, aby poprawić ich wygląd przez lata, ponieważ wyglądają w dobrym stanie dla kogoś w jej wieku ”.Jak królowa pije herbatę?Jak królowa robi herbatę? ... Pan Harrold powiedział: „Jestem pewien, że królowej smakuje jej Assam lub Earl Grey w tradycyjny sposób, przyrządzane z liści herbaty w czajniczku i nalewane do filiżanki z cienkiej porcelany kostnej. „Użyje też rodzina Boleynów nadal istnieje?Linia Boleyn – po Anne Boleyn – od 1536 do dnia dzisiejszego, 2021. Jak wiemy nie ma bezpośrednich potomków Anne Boleyn. Jednak badania wykazały, że rodowód Boleyn można prześledzić do dzisiejszej rodziny pozostały jeszcze jakieś królewskie Stuarty?Dzisiejszy Dom Królewski Stuartów wymarł wraz ze śmiercią kardynała Henry'ego Benedicta Stuarta, brata Karola Edwarda Stuarta, w 1807 roku. Obecnym starszym spadkobiercą jest książę Franciszek byłby dziś królem jakobitów?Max-Emanuel Ludwig Maria Herzog jest obecnym dziedzicem tronu jakobickim, wraz ze swoim starszym bratem Franzem, samozwańczym księciem Bawarii, niezamężnym i bezdzietnym. Karol I Stuart — Z Bożej łaski król Anglii, Szkocji, Francji i Irlandii, Obrońca Wiary, etc — Król Anglii i Szkocji Okres od 27 marca 1625do 30 stycznia 1649 Poprzednik Jakub I Stuart Następca Karol II Stuart (de iure)Oliver Cromwell (de facto) Dane biograficzne Dynastia Stuartowie Data i miejsce urodzenia 19 listopada 1600 Dunfermline Data i miejsce śmierci 30 stycznia 1649 Londyn Ojciec Jakub I Stuart Matka Anna Duńska Żona Henrietta Maria Burbon Dzieci Karol II StuartMaria StuartJakub II StuartHenrietta Anna Stuart Odznaczenia Karol I Stuart (ur. 19 listopada 1600 w Dunfermline, Fife; zm. 30 stycznia 1649 w Londynie) – król Anglii i Szkocji w latach 1625-1649, syn Jakuba I Stuarta, króla Anglii i Szkocji (jako Jakub VI) oraz Anny, córki króla Danii Fryderyka II. Karol był jedynym brytyjskim władcą, który został obalony przez poddanych i ścięty. Droga do tronu[edytuj | edytuj kod] Książę Yorku[edytuj | edytuj kod] Drugi syn króla Szkocji przyszedł na świat w szkockiej rezydencji Dunfermline, w Fife w 1600 r. Karol był słabo rozwiniętym dzieckiem. Do trzeciego roku życia nie potrafił chodzić i mówić. W 1603 r., gdy zmarła królowa Anglii Elżbieta I, ojciec Karola został nowym królem Anglii. Kiedy Jakub wyruszył na południe, towarzyszyła mu większość rodziny. W Szkocji, pod opieką pielęgniarek, pozostał tylko Karol, gdyż obawiano się, że podróż będzie zbyt niebezpieczna dla chorowitego królewicza. Do Anglii Karol wyruszył w lipcu 1604 r. Znajdował się pod opieką pielęgniarki Alletty Carey, z pochodzenia Holenderki, która uczyła go chodzić i mówić. Nalegała również, aby Karol nosił buty z hiszpańskiej skóry, wzmacniane mosiądzem, po to, by wzmacniały słabe kostki księcia. Karol był bardzo niskim dzieckiem, nawet jako dorosły człowiek mierzył tylko 5 stóp i 4 cale (162 cm). Był więc najniższym królem w historii Anglii. Jeszcze w 1603 r. Karol otrzymał tytuł księcia Albany, tradycyjny tytuł przysługujący młodszemu synowi szkockiego monarchy. W 1605 r. otrzymał jego angielski odpowiednik i został księciem Yorku. Przez następne lata pozostawał w cieniu starszego brata Henryka Fryderyka, księcia Walii, powszechnie uwielbianego następcy tronu, z którym wiązano wielkie nadzieje. W 1612 r. Henryk Fryderyk umarł nagle na dur brzuszny. Tym samym następcą tronu został 12–letni książę Yorku i Albany. Jego status został oficjalnie potwierdzony w listopadzie 1616 r., kiedy nadano mu tradycyjne tytuły następcy tronu – księcia Walii i hrabiego Chester. Książę Walii[edytuj | edytuj kod] Faworyt Karola – George Villers, książę Buckingham Młody książę Walii szybko znalazł się pod wpływem faworyta ojca George’a Villiersa, 1. księcia Buckingham. Stosunki między Karolem i Buckinghamem były tak bardzo zażyłe, że pojawiły się plotki o ich homoseksualnym romansie, nie ma jednak żadnych dowodów na potwierdzenie tej tezy. W 1623 Karol wraz z Buckinghamem udali się do Hiszpanii, gdzie miały odbyć się negocjacje w sprawie małżeństwa księcia Walii z hiszpańską infantką – Marią Anną. Negocjacje zakończyły się fiaskiem, gdyż od Karola wymagano przejścia na katolicyzm, na co ten nie chciał się zgodzić. Po powrocie do Anglii Buckingham zażądał od króla Jakuba wypowiedzenia wojny Hiszpanii, ten jednak odmówił. Wracając do Anglii, Karol przejeżdżał przez Paryż, gdzie poznał Henriettę Marię, siostrę króla Ludwika XIII. Wobec fiaska planów hiszpańskiego mariażu, Jakub przekonał Parlament, aby wyraził zgodę na małżeństwo Karola z francuską księżniczką. Z ociąganiem Parlament tę zgodę wydał. Problemy z tą instytucją trwały przez całe panowanie Jakuba I, przeciągając się także na rządy jego syna i doprowadzając do wojny domowej. Król Anglii[edytuj | edytuj kod] Początek rządów[edytuj | edytuj kod] Henrietta Maria Burbon, żona Karola I Karol objął tron od razu po śmierci ojca, aczkolwiek realną władzę sprawował już od roku, gdyż stary król Jakub zapadł na demencję. Karol, podobnie jak ojciec, nie potrafił znaleźć wspólnego języka z Parlamentem, zwłaszcza ze zdominowaną przez purytanów Izbą Gmin. Do pierwszego konfliktu doszło już w maju 1625 r., kiedy Izba Gmin odmówiła zgody na małżeństwo króla z Henriettą Marią. Francuska księżniczka była katoliczką i Anglicy obawiali się, że przy jej pomocy król zechce podjąć próbę rekatolizacji Anglii. Karolowi ostatecznie udało się uzyskać zgodę na ślub, ale jego żona nigdy nie została koronowana. Sam Karol koronowany został w katedrze westminsterskiej 2 lutego 1625 r. Początek panowania upłynął pod znakiem wojen toczonych przez Buckinghama. W 1626 r. książę zorganizował rajd na Kadyks (Karol I nie poszedł w ślady ojca i wypowiedział wojnę Hiszpanii), bez wielkich sukcesów. Potem zdecydował się wesprzeć francuskich hugenotów, obleganych w La Rochelle, co rozpoczęło ponowny spór z Parlamentem. W 1625 r. Izba Gmin ostro wypowiadała się przeciw hugenotom. Rok później napięcie sięgnęło zenitu – padły żądania dymisji faworyta i postawienia go przed sądem. Sformułowano nawet petycję na piśmie. Król wziął wszystko na siebie, orzekł, że Buckingham działał na jego rozkazy, a następnie aresztował aktywniejszych opozycjonistów i rozwiązał Parlament. W 1627 r. ruszyła wyprawa na La Rochelle, która zakończyła się porażką. Król kontra Parlament[edytuj | edytuj kod] Rozwiązanie Parlamentu pogłębiło rozdźwięk między królem a społeczeństwem. Większość Anglików uznała to za przejaw bezprawia i tendencji absolutystycznych. Karol przejął rzeczywiście po ojcu wysokie mniemanie o władzy monarszej, tendencje do absolutyzmu i chęć podporządkowania sobie Kościoła anglikańskiego, nie mówiąc już o bezgranicznym zaufaniu do Buckinghama. Pierwsze lata samodzielnych rządów Karola charakteryzowały się nakładaniem ogromnych podatków i niezbyt łagodnymi metodami ich ściągania. Na ponowne zwołanie Parlamentu czekano do 1628 r. Kiedy się zebrał, wszystko zaczęło się jednak od początku. Głównym owocem prac Parlamentu było uchwalenie przez obie Izby Petycji Praw. Stwierdzała ona, że nie można nakładać podatków bez zgody Parlamentu ani więzić nikogo bez motywacji prawnej. Król, na początku obrad jak zawsze wyniośle traktujący pomysły opozycji, bez wahania podpisał Petycję, co spotkało się z entuzjazmem deputowanych, którzy bez sprzeciwu uchwalili zażądane przez króla dość wysokie podatki na odsiecz dla La Rochelle. Wpływ na decyzję króla o przyjęciu Petycji wywarła głównie obawa o los Buckinghama, powszechnie nienawidzonego w Izbie Gmin. Wkrótce lęk o los faworyta stracił rację bytu – 23 sierpnia 1628 r., podczas organizowania odsieczy dla hugenotów, książę został zasztyletowany przez oficera marynarki, Johna Feltona, fanatycznego purytanina. Ekspedycja wyruszyła niezależnie od losu księcia, ale nie przyniosła sukcesów – w październiku 1628 r. La Rochelle skapitulowało, a Anglia zawarła pokój z Francją (1629 r.). Obrady Parlamentu trwały nadal, ale ponownie rozwierała się przepaść między nim a królem. Na czoło parlamentarnej opozycji wysunął się wiceadmirał John Eliot, główny pomysłodawca Petycji Praw i paru uchwał potępiających działania rządu. Po rozwiązaniu Parlamentu 10 marca 1629 r. został aresztowany i do śmierci w 1632 r. przebywał w więzieniu. Rolę przywódców opozycji przejęli John Hampden i John Pym. Inny opozycjonista, Thomas Wentworth, przez większość obrad rzucający gromy na absolutyzm, nagle w 1628 r. przeszedł do obozu królewskiego, zyskując tytuł lorda Strafford (w 1639 r. podniesiony do rangi hrabiego). Strafford stał się gorliwym poplecznikiem Karola i kierował aparatem represji podczas okresu 11-letniej tyranii. 11-letnia tyrania[edytuj | edytuj kod] Rządy bez Parlamentu[edytuj | edytuj kod] Po rozwiązaniu Parlamentu rozpoczął się długi okres rządów osobistych Karola I, trwający w latach 1629–1640, stąd nazywany często 11-letnią tyranią. Król znalazł również nowego faworyta – w miejsce Buckinghama został nim lord Strafford, w latach 1633–1639 namiestnik Irlandii. Owe 11-lecie było bardzo ciężkie dla purytanów, poddawanych szykanom i prześladowaniom. Nakładano ogromne podatki i bezwzględnie je ściągano. Za jakikolwiek opór wobec władzy karano więzieniem, karami pieniężnymi, piętnowaniem lub kaleczeniem pod pręgierzem. Aparatem represji kierował Strafford, człowiek uparty i bezwzględny, który za główne narzędzia polityki uznawał gwałt i przemoc. Sekundował mu w tym William Laud, biskup Londynu, od 1633 roku arcybiskup Canterbury. Na tych dwojgu ludzi opierała się cała władza Karola I. Opozycja wydawała pamflety i pisma polityczne, w których atakowano władzę, zaś ta odpowiadała represjami. W 1632 r. na przykład William Prynne opublikował swoje dzieło, w którym udowadniał, że wszelkie sztuki teatralne są sprzeczne z prawem bożym. Niedługo później królowa Henrietta wystąpiła w pewnej sztuce mało znanego autora (Williama Montagu, tytuł sztuki brzmiał Raj pastuszka – Shepherd's Paradise). Przypomniano sobie o książce Prynne'a, autora aresztowano i skazano na więzienie, karę pieniężną i obcięcie uszu. Wyrok wykonano co do słowa. Na potrzeby wiecznie pustego skarbu wymyślano coraz to nowe podatki. Odgrzebano nawet zapomniany podatek okrętowy (ship money), jeszcze z czasów Plantagenetów, co jeszcze bardziej wzburzyło Anglików. Społeczeństwo buntowało się przeciw nowym podatkom, coraz częściej odmawiano ich płacenia. Sytuacja w państwie stawała się coraz bardziej napięta. Nastroje społeczne groziły wybuchem. Wkrótce sytuacja pogorszyła się za sprawą religijnej polityki Karola I. Próby reform religijnych[edytuj | edytuj kod] Po swoim ojcu Karol odziedziczył chęć dalszych reform religijnych, mających połączyć ze sobą Kościoły Anglii i Szkocji i poddać je kontroli monarchy. Projekt miał jednak gorących przeciwników. Sprzeciwiali mu się zarówno prezbiterianie w Szkocji, jak i purytanie w Anglii. Przeprowadzenie zmian w Kościele król powierzył arcybiskupowi Canterbury, Williamowi Laudowi. Ten rozpoczął od zmian w liturgii, upodabniając ją coraz bardziej do liturgii Kościoła katolickiego (zmiany te spodobały się zresztą papieżowi Urbanowi VIII, który zastanawiał się, czy nie nadać Laudowi godności kardynalskiej). Na Wyspach reformy nie zostały dobrze przyjęte. Zmiany liturgiczne w połączeniu z wprowadzonym jeszcze przez Jakuba I systemem episkopalnym spotkały się z wrogą reakcją, zwłaszcza w Szkocji. Dlatego w 1637 roku, kiedy po wprowadzeniu reform w Kościele anglikańskim Laud zabrał się za wdrażanie ich w Kościele szkockim, spotkał się ze zdecydowanym oporem szkockich prezbiterian. Fiaskiem skończyła się próba wprowadzenia w Szkocji Modlitewnika Powszechnego. W roku 1638 doszło do pierwszych poważnych konfliktów, kiedy Szkoci obalili system episkopalny i przywrócili demokratyczny system sprawowania władzy w swoim Kościele. Uparte obstawanie Karola przy niepopularnych zmianach doprowadziło w końcu do wybuchu powstania. Wojny biskupów[edytuj | edytuj kod] Karol I na portrecie van Dycka z lat 1635-1636 Bunt w Szkocji zaskoczył Karola. Anglia nie posiadała licznej armii i była kompletnie nieprzygotowana do wojny. Powstanie szybko się rozprzestrzeniało. Na początku 1638 roku Szkoci przyjęli akt „Przymierza Narodowego” (National Covenant), w którym ślubowali przeciwstawiać się naciskom Kościoła Anglikańskiego i bronić własnej religii. Zobowiązywali się również do walki z królewskim absolutyzmem. Król na początku nie zamierzał ustąpić, ale kiedy wysłane w celu stłumienia powstania wojska angielskie zostały bez trudu odparte przez Szkotów, zgodził się na pokój, gwarantujący Szkotom amnestię i umacniający pozycję szkockiego Parlamentu (była to tzw. „pacyfikacja w Berwick” w 1639 r.). "Pacyfikacja w Berwick” pozostała tylko na papierze. Nieprzestrzeganie jej przez króla wywołało w 1640 roku kolejną wojnę biskupią. Tym razem do ofensywy przeszli Szkoci, notujący spore sukcesy, zwłaszcza że większość społeczeństwa angielskiego popierała ich działania. Do opanowania sytuacji potrzeba było sporo pieniędzy, a do ich uzyskania potrzebna była zgoda Parlamentu. Do takiego rozwiązania przekonywał króla nawet hrabia Strafford. Król uległ namowom i w 1640 roku, po 11 latach przerwy, ponownie zwołano Parlament. Droga do rewolucji[edytuj | edytuj kod] Krótki Parlament[edytuj | edytuj kod] Nowy Parlament zebrał się w kwietniu 1640 roku. Przewagę w Izbie Gmin uzyskali purytanie z Pymem i Hampdenem na czele. Wśród deputowanych znalazł się również przedstawiciel drobnej szlachty Oliver Cromwell. Jak było do przewidzenia, zdominowany przez purytanów Parlament nie wyraził zgody na nowe podatki, co więcej, zażądał postawienia przed sądem czołowych królewskich ministrów za nadużycia finansowe i represje. Król w maju odpowiedział na to rozwiązaniem Parlamentu. Jego obrady trwały dokładnie jeden miesiąc i Parlament ten przeszedł do historii jako Krótki Parlament. Niedługo później zgromadzenie biskupów pod presją Lauda uchwaliło 17 kanonów o nieograniczonej i uświęconej przez Boga władzy królewskiej i o Kościele Episkopalnym jako jedynej prawdziwej instytucji religijnej. Było to jednak zwycięstwo tylko na papierze i wywołało falę zwróconych przeciwko Laudowi groźnych demonstracji w Londynie. Szkoci tymczasem kontynuowali ofensywę, chcąc ułożenia spraw spornych w pertraktacjach z angielskim Parlamentem. Król musiał się ugiąć. W listopadzie zwołano kolejny Parlament. Długi Parlament[edytuj | edytuj kod] Zebranie się kolejnego Parlamentu uważa się często za początek rewolucji angielskiej, chociaż do początku działań wojennych i ostatecznego zerwania między królem a Parlamentem doszło dopiero w roku 1642. Nowy Parlament obradował aż do 1653 roku, słusznie więc nosi w historiografii nazwę Długiego Parlamentu. Ton obradom nadawała − zdominowana przez purytanów − Izba Gmin, pod przewodnictwem Johna Pyma. Dwór miał przewagę jedynie w Izbie Lordów, która mimo szumnego tytułu nie znaczyła wiele. W Izbie Gmin od początku doszła do głosu opozycja. Zewsząd atakowano dwór, jego politykę ekonomiczną i religijną. Nie napotkawszy zbyt stanowczego oporu dla swych pomysłów, Izba Gmin zdecydowała się rozprawić ze szczególnie znienawidzonymi stronnikami króla. Aby uniknąć trudności, Izba wymogła na królu rezygnację z jego prawa do rozwiązania Parlamentu. Od tej pory mieli o tym decydować sami deputowani. Na pierwszy ogień poszedł hrabia Strafford. Karol zdecydował się go poświęcić, podobno sam Strafford go do tego przekonywał. Hrabia został ścięty w 1641 roku. Następny był arcybiskup Laud. Czekał go podobny los, aczkolwiek spędził jeszcze 4 lata w więzieniu, nim w 1645 roku dał głowę pod topór. Główne działania Parlamentu przypadły na przełom lat 1641/1642. Rozwiązano między innymi Izbę Gwiaździstą, organ królewskiego sądownictwa, i wystosowano tzw. Wielką Remonstrację, czyli zarzuty pod adresem rządu, łącznie z postulatami: reformy Kościoła, zatwierdzania doradców królewskich przez Parlament, usunięcia biskupów z Izby Lordów. Remonstracja liczyła łącznie 207 punktów. W tym momencie król zdecydował się na działanie przy użyciu siły, jednak próba aresztowania czołowych opozycjonistów zakończyła się fiaskiem. Król, stwierdziwszy, że w Londynie nie poradzi sobie z przeciwnikami, opuścił stolicę i udał się na północ kraju, gdzie jego zwolennicy byli w przewadze. 22 sierpnia 1642 roku w pałacu w Nottingham Karol podniósł królewski sztandar przeciw Parlamentowi i jego stronnikom. Rozpoczęła się wojna domowa. Wojna domowa[edytuj | edytuj kod] Karol umieścił swój dwór w Oksfordzie, który na parę lat stał się nieformalną stolicą rojalistycznej Anglii. Król mógł liczyć na starą szlachtę i własne siły zbrojne, nieliczne, ale dobrze wyszkolone. Poparły go również Irlandia i Szkocja, z którą w 1641 r. zawarto rozejm. Król roztoczył swoją kontrolę nad północną i zachodnią Anglią. Pozostała część wyspy znajdowała się w rękach Parlamentu, który popierali purytanie, prezbiterianie, drobna szlachta i mieszczaństwo. Karol I na okładce Eikon Basilike, wydanej przez Williama Marshalla w 1649 r. Pierwszą bitwę tej wojny stoczono 25 października 1642 roku pod Edgehill. Bitwa była nierozstrzygnięta, ale przewagę uzyskali zwolennicy króla, popularnie zwani „kawalerami” (zwolenników Parlamentu zwano „okrągłogłowymi”). Mimo pewnych sukcesów i podziałów wśród „okrągłogłowych” nie udało się zdobyć Londynu, a tylko tak można było zakończyć wojnę. W 1643 roku z szeregów przeciwników króla ubył John Hampden, który zginął w jednej z potyczek. Niedługo później zmarł Pym. Na czoło stronników Parlamentu zaczął się wysuwać Oliver Cromwell. Przełom nastąpił w 1644 roku, kiedy wojska Parlamentu pokonały rojalistów na Marston Moor (2 lipca) i pod Newbury (27 października). Główną rolę w zwycięstwie odegrali wyszkoleni przez Cromwella tzw. ironsides („żelaznobocy”). Pod wpływem sukcesów Parlament przeprowadził reformę armii, według wzorców wypracowanych przez Cromwella. Dowództwo tzw. „Armii Nowego Wzoru” (New Model Army) objęli Cromwell i sir Thomas Fairfax. Do rozstrzygnięcia doszło 14 czerwca 1645 roku pod Naseby w Leicestershire. Armia królewska została rozbita przez siły Parlamentu. Karol cofnął się do Oksfordu. Oblężenie stolicy rojalistów trwało do czerwca roku następnego i zakończyło się jej kapitulacją. Dwa miesiące wcześniej Karol uciekł z twierdzy i udał się do Szkocji. Początkowo wydawało się, że król uzyska pomoc i wsparcie Szkotów, jednak kiedy angielski Parlament zażądał wydania króla i dołączył do tego obietnicę zapłacenia zaległego żołdu (a była to spora kwota), Szkoci bez wahania wydali króla angielskim komisarzom (czerwiec 1647). Ostatnie lata[edytuj | edytuj kod] Niewola[edytuj | edytuj kod] Karol został osadzony w Holdenby House w Northamptonshire. Później został przeniesiony do Newmarket w imieniu Armii Nowego Wzoru. W tym czasie między Armią a Parlamentem rosło napięcie (Armia domagała się radykalnych posunięć, natomiast Parlament był im przeciwny). Karol był później przenoszony do Outlands i Hampton Court. Ostatecznie znalazł się na wyspie Wight, gdzie cieszył się względną wolnością, mogąc nawet kontaktować się ze swoimi zwolennikami w Szkocji. Wiosną 1648 roku ponownie wszczęto działania wojenne. Za królem opowiedziały się hrabstwa północne oraz Szkoci, którzy wkroczyli do Anglii. Drogę zastąpił im Cromwell. W sierpniu pod Preston zadał wojskom szkockim ciężką klęskę, która była ostatecznym ciosem dla sprawy rojalistów. Skończyła się też względna wolność Karola. Jego los był przesądzony. Proces[edytuj | edytuj kod] O losie Karola zdecydował konflikt między Armią i Parlamentem. Ten ostatni nie chciał zniesienia monarchii, zadowalało go jedynie ograniczenie uprawnień monarszych i pozbawienie króla wpływu na sprawy religijne. Armia natomiast, składająca się głównie z radykalnych i bezkompromisowych independentów (odłam purytanów), chciała całkowitego zniesienia monarchii i przeprowadzenia reform społecznych. Popierał ich Cromwell. 6 grudnia 1648 r. na jego rozkaz wojsko otoczyło Parlament i aresztowało większość posłów, którą stanowili prezbiterianie. Nowy Parlament, zwany „Parlamentem Kadłubowym” powołał 150-osobową komisję pod przewodnictwem Johna Bradshawa z Cromwellem i Fairfaxem w składzie (ten ostatni jednak zrezygnował), która miała osądzić Karola. Proces rozpoczął się 20 stycznia 1649 roku. Król odmówił uczestniczenia w nim twierdząc, iż Parlament nie ma prawa sądzić monarchy. Liczył, że jego autorytet powstrzyma członków komisji przed radykalnymi działaniami. Przeliczył się. Komisja uznała, że żaden człowiek nie znajduje się ponad prawem. Trzy razy wzywano króla, aby stawił się przed sądem, ale Karol za każdym razem odmawiał. W końcu, 27 stycznia 1649 roku król został skazany na śmierć, a dwa dni później 59 członków komisji złożyło swoje podpisy pod wyrokiem skazującym na śmierć tyrana, zdrajcę i wroga ludu, Karola Stuarta. Egzekucja[edytuj | edytuj kod] Zaraz po wydaniu wyroku Karol został przeniesiony z St. James’s Palace do Whitehall. Egzekucja miała odbyć się nazajutrz, naprzeciwko Banqueting House. Nie wiadomo, kto został wyznaczony do przeprowadzenia egzekucji. Najczęściej wymienia się londyńskiego kata Richarda Brandona, pewnego Irlandczyka nazwiskiem Gunning, dwóch ludzi o nazwiskach Dayborne i Bickerstaffe (oskarżeni w 1661 roku, lecz zarzuty wycofano), rewolucyjnego dziennikarza Henry’ego Walkera, jego brata Williama, lub Williama Hewletta, który w dniu egzekucji dowodził strażą. Dzień egzekucji był pochmurny i chłodny. Król założył dwie koszule (Jeśli będę drżał, moi wrogowie powiedzą, że to ze strachu. Chcę uniknąć takich zarzutów – miał powiedzieć). W drodze na szafot towarzyszył mu jego przyjaciel, biskup Juxton. Karol do końca był przekonany o słuszności swojej sprawy. Na szafocie zdjął płaszcz i wstęgę Orderu Podwiązki (z medalionem przedstawiającym św. Jerzego walczącego ze smokiem) i przekazał je Juxtonowi. Do niego też skierował swoje ostatnie słowo: Remember (Pamiętaj). Kat odciął głowę króla jednym ciosem. Po egzekucji na szafot wszedł Cromwell. Przyjrzał się zwłokom króla i rzekł: Było to dobrze zbudowane ciało, które mogło długo żyć.... Post mortem[edytuj | edytuj kod] Karol został pochowany w prywatnej ceremonii 7 lutego w St George’s Chapel w Windsorze. Jego syn, Karol II, planował budowę mauzoleum ku czci ojca, ale nic nie wyszło z tych planów. W 1649 roku Anglia została ogłoszona republiką. 4 lata po ścięciu króla rozwiązał się Długi Parlament. Cromwell przyjął tytuł lorda protektora i osobiście rządził Anglią do swojej śmierci w 1658 roku. Dwa lata później Parlament przywrócił monarchię i tron dynastii Stuartów. Królowie musieli jednak pożegnać się z marzeniami o absolutyzmie. Anglia stała się monarchią parlamentarną. Wiele osób zastanawiało się, jaki sens miało słowo Remember, wypowiedziane do Juxtona. Zapytany o to biskup odrzekł, że poprzedniego dnia król prosił go, aby w jego imieniu nakazał synowi (Karolowi II), żeby, jeśli kiedyś wstąpi na tron – nie szukał zemsty na mordercach ojca. To właśnie przypomniał mu Karol przed śmiercią. Po śmierci Karola szybko wybaczono mu winy i nieudolne rządy[potrzebny przypis]. Wiele osób zaczęło go czcić jako męczennika. Karol I Stuart jest wspominany przez Kościół Anglii jako król i męczennik, a data jego śmierci (30 stycznia) jest umieszczona w kalendarzu liturgicznym tego kościoła[1]. Wywód przodków[edytuj | edytuj kod] 4. Henryk Stuart, lord Darnley 2. Jakub I Stuart 5. Maria I Stuart 1. Karol I 6. Fryderyk II Oldenburg 3. Anna Duńska 7. Zofia meklemburska Rodzina[edytuj | edytuj kod] 13 czerwca 1625 r. w St Augustine's Church w Canterbury Karol poślubił Henriettę Marię Burbon (25 listopada 1609 – 10 września 1669), córkę Henryka IV, króla Francji, i Marii Medycejskiej, córki Franciszka I Medyceusza, wielkiego księcia Toskanii (ślub per procura odbył się 11 maja 1625 r.). Karol i Henrietta mieli razem czterech synów i pięć córek: Karol Jakub (13 marca 1629), książę Kornwalii Karol II (29 maja 1630 – 6 lutego 1685), król Anglii i Szkocji Maria (4 listopada 1631 – 24 grudnia 1660), Princess Royal, żona Wilhelma II Orańskiego, stadhoudera Niderlandów i księcia Oranii Jakub II (14 października 1633 – 16 września 1701), król Anglii i Szkocji, pierwszy jakobicki pretendent do tronu wspomnianych królestw Elżbieta (29 grudnia 1635 – 8 września 1650) Anna (17 marca 1637 – 8 grudnia 1640) Katarzyna (29 stycznia 1639), urodziła się martwa Henryk (8 lipca 1640 – 18 września 1660), książę Gloucester Henrietta Anna (16 czerwca 1644 – 30 czerwca 1670), żona Filipa I Burbona, księcia Orleanu Przypisy[edytuj | edytuj kod] ↑ Holy Days (ang.). The Church of England. [dostęp 2014-10-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-18)]. Bibliografia[edytuj | edytuj kod] Bazylow Historia powszechna 1492-1648 Bricard Leksykon śmierci wielkich ludzi Charles Phillips: The Illustrated Encyclopedia of Royal Britain. John Haywood, Richard G. Wilson (konsult.). New York: Metro Books, 2011. ISBN 978-1-4351-1835-5. Robertson The Tyrannicide Brief: The Man Who Sent Charles I to the Scaffold Williamson The Kings and Queens of England Wójcik Historia powszechna. Wiek XVI i XVII Poprzedniknowa kreacja Książę Albany1603–1625 Następcapowrót do domeny królewskiej pdeKsiążęta Yorku 1 kreacji (parostwo Anglii) Edmund Langley, 1. książę Yorku (1384–1402) Edward Norwich, 2. książę Yorku (1402–1415) Ryszard Plantagenet, 3. książę Yorku (1425–1460) Edward, 4. książę Yorku (1460–1461) Książęta Yorku 2 kreacji (parostwo Anglii) Ryszard Shrewsbury, 1. książę Yorku (1474–1483) Książęta Yorku 3 kreacji (parostwo Anglii) Henryk Tudor, 1. książę Yorku (1494–1509) Książęta Yorku 4 kreacji (parostwo Anglii) Karol Stuart, 1. książę Yorku (1605–1625) Książęta Yorku 5 kreacji (parostwo Anglii) Jakub Stuart, 1. książę Yorku (1644–1685) Książęta Yorku i Albany 1 kreacji (parostwo Wielkiej Brytanii) Ernest August Brunszwicki, książę Yorku i Albany (1716–1728) Książęta Yorku i Albany 2 kreacji (parostwo Wielkiej Brytanii) Edward August Hanowerski, książę Yorku i Albany (1760–1767) Książęta Yorku i Albany 3 kreacji (parostwo Wielkiej Brytanii) Fryderyk August Hanowerski, książę Yorku i Albany (1784–1827) Książęta Yorku 6 kreacji (parostwo Zjednoczonego Królestwa) Jerzy Fryderyk Ernest Albert Koburg, 1. książę Yorku (1892–1910) Książęta Yorku 7 kreacji (parostwo Zjednoczonego Królestwa) Albert Fryderyk Artur Jerzy Windsor, 1. książę Yorku (1920–1936) Książęta Yorku 8 kreacji (parostwo Zjednoczonego Królestwa) Andrzej Albert Chrystian Edward Mountbatten-Windsor, 1. książę Yorku (od 1986) pde pdeNiezależni książęta Walii Llywelyn ab Iorwerth (1218–1240) Dafyff ab Llywelyn (1240–1246) Llywelyn ab Gruffydd (1246–1282) Dafydd III ab Gruffydd (1282–1283) Madoc ap Llywelyn (1294–1295) Owain III Lawgoch (1372–1378) Owain IV Glyndwr (1400–1415) Książęta Waliijako następcy tronu Anglii Edward (1301–1307) Edward (Czarny Książę) (1343–1376) Ryszard (1376–1377) Henryk Monmouth (1399–1413) Edward Westminster (1453–1471) Edward York (1470–1483) Edward Middleham (1483–1484) Artur Tudor (1486–1502) Henryk Tudor (1502–1509) Edward Tudor (1537–1547) Henryk Fryderyk Stuart (1610–1612) Karol Stuart (1616–1625) Karol Stuart (1630–1649) Jakub Franciszek Edward Stuart (1688–1689) Jerzy August (1714–1727) Fryderyk Ludwik (1727–1751) Jerzy (1751–1760) Jerzy (1762–1820) Albert Edward (1841–1901) Jerzy (1901–1910) Edward (1910–1936) Karol (od 1958) pde pde Kontrola autorytatywna (osoba):ISNI: 0000 0001 2320 9622VIAF: 67750325ULAN: 500272099LCCN: n79132433GND: 118720856LIBRIS: wt79b6wf1qldh72BnF: 13006763vSUDOC: 027668452SBN: CFIV096846NLA: 36328484NKC: jn20000700854DBNL: kare002BNE: XX878112NTA: 069905673BIBSYS: 90682397Open Library: OL146259A, OL5660280A, OL5660250APLWABN: 9810637189705606NUKAT: n97088083OBIN: 5143J9U: 987007259761005171CANTIC: a11273422LNB: 000185363ΕΒΕ: 154305LIH: LNB:V*28609;=BLRISM: pe457135WorldCat: lccn-n79132433Encyklopedia internetowa: PWN: 3920613 Britannica: biography/Charles-I-king-of-Great-Britain-and-Ireland Treccani: carlo-i-re-d-inghilterra Universalis: charles-ier-1600-1649-roi-d-angleterre-1625-1649 БРЭ: 2047268 Store norske leksikon: Visuotinė lietuvių enciklopedija: karolis-i Catalana: 0015052 Zimne январским rano 1649 roku na szafot, ustawiony w centrum Londynu, wstał nie jest zwykły przestępca, a król, повелевавший swoim ludem w ciągu dwudziestu czterech lat. W tym dniu kraj uzupełniał kolejny etap swojej historii, i finałem mu była egzekucja Karola 1. W Anglii data tego wydarzenia nie było w kalendarzu, ale ona zawsze znalazła się w jej szlachetnego rodu StewartsPani stewart ó dynastia, происходившая z dawnego szkockiego domu. Jej przedstawiciele, nie raz zajmując angielski i szkocki tron, jak nikt inny zostawili ślad w historii państwa. Ich wyniesienie odnosi się do początku XIV wieku, kiedy hrabia Walter Stewart (ośrodka steward) ożenił się z córką króla Roberta I Bruce ' a. Ledwo tego małżeństwa poprzedzone romantyczna historia, najprawdopodobniej, angielski monarcha uznał za rzecz wzmocnienia tej europejską swój związek z szkockiej Pierwszy, o tragicznych losach którego będzie rozmowa w tym artykule, był jednym potomków szanownego hrabiego Waltera, i tak samo jak i on należał do dynastii Stewarts. Jego narodziny to «błogosławiony» przyszłych poddanych 19 października 1600 roku, pojawiając się na światło w zabytkowej rezydencji szkockich monarchów ó Денфермлинском późniejszego uroczystość wstąpienia na tron mały Karol miał doskonałą pochodzenie – jego ojcem był król Szkocji Jakub VI, a matką królową Anglii Anna Duńska. Jednak sprawa namieszałeś starszy brat Henryk, książę Walii, który pojawił się na światło, sześć lat wcześniej, i dlatego miał prawo pierwszeństwa do etapy rozwoju psychiki w филогенезеRozwój psychiki w филогенезе charakteryzuje się kilkoma etapami. Rozważmy dwie główne historie związane z tym - to historyczny rozwój, obejmującego miliony lat ewolucji, historię rozwoju różnych gatunków organizmów to jest gronkowiec i metody jego leczeniaWielu w swoim życiu miał do czynienia z zakażeniem gronkowca. Dlatego konieczne jest posiadanie pełnej informacji o tej chorobie, aby w pełni zrozumieć, co dzieje się w organizmie. Więc co to jest gronkowiec? To bakterie, lub jedną z ich odmian, z kt...Co studiuje morfologia Przed podjęciem się, że studiuje morfologia, należy zauważyć, że sam studiuje ten dział gramatyki. Tak, morfologia studiuje słowo jako część mowy, a także sposoby jego edukacji, jego formy, struktury i gramatyki wartości, a także poszczególne j...W Ogóle los nie był szczególnie hojny do Carla, oczywiście, jeśli to można powiedzieć o młodych mężczyzn z rodziny królewskiej. W dzieciństwie był chorowitym dzieckiem, kilka задержавшимся w rozwoju, i dlatego później niż jego rówieśnicy начавшем chodzić i mówić. Nawet kiedy w 1603 roku jego ojciec odziedziczył tron angielski, i przeniósł się do Londynu, Carl nie mógł pójść za nim, tak jak nakazuje, by lekarze obawiali się, że on nie przeżyje zauważyć, że fizyczna słabość i худосочность towarzyszyły mu przez całe życie. Nawet na oficjalnych portretach artystom nie udało się nadać temu suwerenne jakiś majestatyczny wygląd. Tak i wzrostem Karl 1 Stewart był tylko 162 cmDroga do królewskiego tronuW 1612 roku miało miejsce wydarzenie, która determinuje całe dalsze losy Carla. W tym roku w Londynie wybuchła straszna epidemia tyfusu, od której nie można było ukryć nawet w murach zamku królewskiego. Na szczęście nic mu się nie stało, ponieważ przebywał w tym czasie w Szkocji, ale ofiarą choroby stał się jego starszy brat Henry ' ego, którego od urodzenia przygotowywali się do zarządzania krajem, na którego wszyscy ludzie z klasą возлагало duże śmierć otworzyła Charles drogę do władzy, i ledwo się w Westminster abbey, gdzie odszedł proch Henry, zakończyły się uroczystości żałobne, został podniesiony do rangi księcia Walii ó następcy tronu, i w ciągu kolejnych lat jego życie jest wypełniony różnego rodzaju przygotowaniami do realizacji tak dużej Charles miał dwadzieścia lat, ojciec przeszkadza urządzeniem jego przyszłego życia rodzinnego, ponieważ małżeństwo następcy tronu jest sprawą czysto politycznym, a błona dziewicza do niego na strzał nie dopuszczają. Swój wybór Jakub VI zatrzymał się na hiszpańskiej infante Anna. Taka decyzja wywołała oburzenie członków parlamentu, nie chcą династического zbliżenia z katolickim państwem. Idąc dalej, należy zauważyć, że przyszła egzekucja Karola 1 będzie mieć w znacznej mierze religijne podłoże, i tak nieodpowiedzialne wybór panny młodej stał się pierwszym krokiem do w tym momencie nic nie zapowiadało nieszczęścia, i Karol udał się do Madrytu z pragnieniem, aby osobiście interweniować w małżeńskie negocjacje, a jednocześnie spojrzeć na pannę młodą. W podróży towarzyszył narzeczony faworyt, a raczej kochanka jego ojca " George Вильерсом. Według historyków król Jakub VI miał wielkie i miłości serce, w którym dopasować nie tylko dworzanie, panie, ale i ich czcigodni frustracji angielskiego dworu, negocjacje w Madrycie w impasie, tak jak hiszpańska strona wymagała od księcia przyjęcia katolicyzmu, a to było zupełnie nie do przyjęcia. Carl i jego nowy przyjaciel George, były tak boli строптивостью hiszpanów, że po powrocie do domu zażądał od parlamentu zerwania stosunków z dworem królewskim, a nawet lądowania spedycyjnej obudowy do prowadzenia działań bojowych. Wiadomo, czym by się to wszystko skończyło, ale na szczęście w tym momencie zbłądził bardziej сговорчивая narzeczona ó córka króla Francji Henryka IV Henrietta Maria, która stała się jego żoną, i odrzucony narzeczony się szczycie władzyCarl 1 Stewart wstąpił na tron po śmierci swojego ojca, w ostateczności w 1625 roku i od pierwszych dni zaczął wchodzić w konflikt z parlamentem, domagając się od niego dotacji na różnego rodzaju wojenne przygody. Nie uzyskanie pożądanego (gospodarka pękała w szwach), dwukrotnie go rozpowszechnia, ale za każdym razem zmuszony był zwołać ponownie. W końcu niezbędne narzędzia król odniósł, обложив ludność kraju nielegalne i bardzo uciążliwe податями. Historia zna wiele takich przykładów, kiedy krótkowzroczna monarchowie затыкали dziury budżetowe, ужесточая Następnych latach również nie przyniosły poprawy. Jego przyjaciel i faworyt GeorgeВильерсом, po śmierci Jakuba VI ostatecznie переселившийся do komnaty Karola, został wkrótce zamordowany. Ten drań był nieczysty na rękę, za co przypłacił, zajmując się zbieraniem podatków. Nie mając najmniejszego pojęcia w gospodarce, jedynym sposobem zasilenia skarbu król, zawsze uważałem nowych podatków, kar, wprowadzenie różnych monopoli i tym podobne środki. Egzekucja Karola 1, kolejne dwadzieścia czwartym roku jego panowania, stał się godnym finałem takiej po zabójstwie Вильерсома, z grona dworzan wyraźnie stał się niejaki Thomas Wentworth, któremu udało się zrobić w latach panowania Karola Pierwszego błyskotliwą karierę. Do niego należy pomysł ustanowienia w państwie absolutnej władzy królewskiej, opartej na regularną armię. Stając się później namiestnikiem króla w Irlandii, z powodzeniem претворил w życie ten plan, ogniem i mieczem, tłumiąc które spowodowały napięcia społeczne w SzkocjiCarl Pierwszy nie okazał przezorność i religijnych konfliktów, раздиравших kraju. Rzecz w tym, że ludność Szkocji w większości składało się z wyznawców presbyterian i purytańskie kościołów, należących do dwóch z wielu kierunków często był powodem konfliktów z przedstawicielami kościoła anglikańskiego, главенствовавшей w Anglii i obsługiwanej przez rząd. Nie chcąc szukać kompromisu, król próbował brutalnymi środkami przez cały ustawić jej dominację, co wywołało skrajne oburzenie szkotów, i w końcu doprowadziło do rozlewu głównym błędem, której konsekwencją była wojna domowa w Anglii, egzekucja Karola 1 i dalsze następnie kryzys polityczny, należy uznać za niezwykle podstępny i nieudolnie prowadzoną politykę w stosunku do Szkocji. Na tym jednomyślnie zbiega się większość badaczy jest tak smutne zakończony kierunkiem jego działalności było wzmocnienie nieograniczonej królewskiej i władzy kościelnej. Taka polityka była brzemienna bardzo negatywnymi konsekwencjami. W Szkocji od czasów starożytnych ułożyły tradycji, закреплявшие prawa klas i возводившие w prawo nietykalność własności prywatnej, a na nich w pierwszej kolejności i dobrał się królewskiej politykiWszystko inne, należy zauważyć, że biografia Karola 1 potoczyły się tragicznie nie tyle z powodu prześladowanych im celów, ile ze względu na sposoby ich realizacji. Jego działania, jak zwykle, zbyt prosta i słabo przemyślane, zawsze wywoływały ludowej oburzenie i przyczyniły się do wzmocnienia 1625 roku król nastawił przeciwko sobie większość szkockiej szlachty, wydawszy dekret wszedł do historii pod nazwą „Ustawa o ревокации». Według tego dokumentu, аннулировались wszystkie uchwały angielskich królów, począwszy od 1540 roku, o przekazaniu w dzierżawę szlachcie działek. Dla zachowania ich właściciele są zobowiązani byli wpłacić na rzecz skarbu państwa kwotę równą wartości ten sam dekret odgrywał zwrot kościoła anglikańskiego jej ziemi, które znajdowały się na terenie Szkocji, i przejęli od niej w okresie Reformacji, robotów w kraju protestantyzm, co w sposób zasadniczy wpływa interesy religijne ludności. Nic dziwnego, że po ogłoszeniu tak prowokacyjny dokument króla złożono wiele wniosków protestu od przedstawicieli różnych warstw społeczeństwa. Jednak nie tylko demonstracyjnie zrezygnował z ich rozpatrzenia, ale i pogarsza stan wprowadzeniem nowych episkopatu i zniesienie parlamentu szkockiegoOd pierwszych dni swego panowania karola I zaczął posuwać się naprzód na wyższe stanowiska anglikańskich biskupów. Im przyznano większość miejsc w królewskiej radzie, co znacznie zmniejszyło przedstawicielstwo w nim szkockiej szlachty, i dało nowy powód do niezadowolenia. W wyniku szkocka arystokracja była spauzować treningi od władzy i pozbawione dostępu do się wzmocnienia opozycji, król z 1626 roku praktycznie zawiesił działalność parlamentu Szkocji, i wszystkimi środkami pozwalał zwołania walnego zgromadzenia szkockiego kościoła, nabożeństwo w której według jego dyspozycji oddano szereg obcych im anglikańskich kanonów. To był fatalny błąd, i Egzekucja Karola 1, która stała się smutnym zakończeniem jego zarządu, ukazała się nieuchronny skutek podobnych pierwszej wojny domowejKiedy chodziło o ущемлении praw politycznych szlachty, to takie działania spowodował protest tylko w ich, wąsko сословном gronie, ale w przypadku łamania norm religijnych ó król przywracał przeciwko sobie cały naród. To znów spowodowało przepływ zaburzeń i protestów petycji. Tak jak i ostatnim razem, król odmówił ich traktować, i подлил oliwy do ognia, казнив jednego z najbardziej aktywnych петиционеров, przedstawiając mu normalne w takich przypadkach, oskarżenie o взорвавшей beczki z prochem Szkocji, stała się próba spędzić 23 lipca 1637 roku w Edynburgu nabożeństwo, zbudowany na podstawie anglikańskiego liturgii. To spowodowało nie tylko oburzenie obywateli, ale i otwarty bunt, pochłonęła większą część kraju, i wszedł do historii jako Pierwsza wojna domowa. Sytuacja накалялась z każdym dniem. Lideramiarystokratycznej opozycji został sporządzony i wysłany do króla protest przeciwko obcym ludziom reformy kościoła, i wszechobecnego wyniesienia англиканского króla rozładować sytuację, przymusowo usuwając z Edynburga najbardziej aktywnych opozycjonistów, tylko spotęgowała powszechne niezadowolenie. W rezultacie pod presją swoich przeciwników, Karol I został zmuszony pójść na ustępstwa, usuwając znienawidzonych ludzi biskupów z królewskiej powszechnych niepokojów, stało się zwołanie Konwentu Narodowego Szkocji, składającego się z delegatów wszystkich grup społecznych, a przewodniczył przedstawicielami wyższej arystokracji. Jego uczestnikami został sporządzony i podpisany manifest w sprawie wspólnych działań całej szkockiej narodu wobec prób wprowadzania jakichkolwiek zmian w ich religijne zasady. Kopię dokumentu wręczyli królowi, a ten musiał się pogodzić. Był to jednak tylko chwilowy uspokojenia, i lekcja, преподанный suwerenne jego poddanymi, nie poszedł do wykorzystania w przyszłości. Dlatego egzekucja Karola 1 Stuarta stała się logicznym zakończeniem łańcucha jego wojna domowaTen arogancki, ale bardzo pechowy władca оскандалился i w drugiej części podległej mu królestwa ó w Irlandii. Tam jest za konkretną i bardzo solidną łapówkę obiecał patronat miejscowym katolikom, jednak, po otrzymaniu od nich pieniądze, natychmiast o wszystkim zapomniałem. Rannych takim do siebie stosunku, irlandczycy chwycili za broń, aby z jego pomocą odświeżyć pamięć króla. Mimo, że do tego czasu Karol I ostatecznie stracił poparcie własnego parlamentu, a wraz z nim i głównej części ludności, próbował z niewielką ilością oddanych mu pułków, na siłę zmienić zaistniałą sytuację. Tak, 23 sierpnia 1642 roku rozpoczęła się Druga wojna domowa w zauważyć, że generał Karol I był tak samo beznadziejny, jak władcą. Jeśli na początku działań wojennych udało mu się zdobyć kilka bardzo łatwych zwycięstw, 14 lipca 1645 roku jego wojsko zostało całkowicie rozbite w bitwie przy Nesby. Mało tego, że król był w niewoli przez własnych poddanych, tak też i w jego obozie został porwany przez archiwum, zawierający masę wszelkie brudy. W wyniku ujawniono tysiące wielu jego polityczne i finansowe machinacje, a także ubiegania się o wojskowej pomocy obcych więzieńDo 1647 roku Karol I był przetrzymywany w Szkocji na pozycji więźnia. Jednak i w tej pozazdroszczenia roli kontynuował robić próby porozumienia się z przedstawicielami różnych ugrupowań politycznych i prądów religijnych, hojnie rozdając na prawo i lewo obietnice, których nikt już nie wierzył. W końcu klawiszami wyciągnęli z niego tylko możliwe korzyści, przekazując (sprzedać) za czterysta tysięcy funtów angielskiego parlamentu. Pani stewart ó dynastia, wiele повидавшая w swoim życiu, ale takiego wstydu jej doświadczać jeszcze nie było w Londynie, низложенный król został umieszczony w zamku Гольмби, a następnie przeniesiony do pałacu Hampton court, w areszcie domowym. Tam u Karola pojawiła się realna szansa na powrót do władzy, przyjmując ofertę z którym się do niego zwrócił się wybitny działacz polityczny epoki Oliver Cromwell, dla którego egzekucja Karola 1, która stała się w tym czasie całkiem realne, było warunkach proponowanych przez króla, nie zawierały żadnych poważnych ograniczeń монарших władzy, ale i tu on stracił swoją szansę. Chcąc jeszcze większych ustępstw, i затеяв tajne negocjacje z różnymi grupami politycznymi w kraju, Carl uchylał się od bezpośredniej odpowiedzi Cromwella, w wyniku czego ten stracił cierpliwość i nie chciał od planowanych. W ten sposób, egzekucja Karola 1 Stuarta była tylko kwestią izolowane przyspieszył jego ucieczka na wyspę Wight, znajduje się w kanale La Manche, w pobliżu brytyjskiego wybrzeża. Jednak i ta przygoda zakończyła się niepowodzeniem, w wyniku czego areszt domowy w pałacu zmienił się zawarciem w celi więziennej. Stamtąd swojego byłego monarchy próbował uwolnić baron Artur Kropli, którego Carl kiedyś zrobił rówieśnikiem i wzniósł się na szczyt dworskiej hierarchii. Ale, nie mając wystarczających sił, że wkrótce sam znalazł się za i egzekucja низложенного królaNie ma wątpliwości, że najbardziej charakterystyczną cechą tego rodzeństwa rodzaju Stewarts była skłonność do intryg, która w wyniku jego i innych. Na przykład, dając mgliste obietnice Cromwella, równocześnie prowadził zakulisowe rozmowy z jego przeciwnikami z parlamentu, a dostaje pieniądze od katolików, na nich utrzymywał anglikańskich biskupów. Sama egzekucja króla Karola 1 była w dużej mierze przyspieszony z powodu tego, że nawet będąc w areszcie, nie przestał wysyłać wszędzie wezwania do buntu, co w jego sytuacji było kompletne rezultacie większość pułków złożyło w parlamencie petycję z żądaniem sądu nad byłym królem. Był 1649 roku, i już dawno odeszły w przeszłość nadziei, z którymi brytyjskie społeczeństwo spotykał jego droga do tronu. Zamiast mądrego i wizjonerskiego polityka, otrzymała самолюбивого i ograniczony prowadzenia sądu nad Carlem I parlament wyznaczył sto trzydzieści pięć komisarzy, którym kierował wybitny prawnik tego czasu John Bradshaw. Egzekucja króla Karola 1 zostały przesądzone z góry, a więc cała procedura nie zajęła dużo czasu. Były monarcha, człowiek, jeszcze wczoraj повелевавшийpotężnym mocarstwem, został jednogłośnie uznany za tyranem, zdrajcą i wrogiem ojczyzny. Rozumiem, że jedynym możliwym wyrokiem za tak poważne przestępstwa mogła być angielskiego króla Karola 1 odbyła się wczesnym rankiem 30 stycznia 1649 roku w Londynie. Trzeba mu to przyznać – nawet po wstąpił na szafot, zachował przytomność umysłu, i zwrócił się do zgromadzonego tłumu z listu pożegnalnego mową. W niej skazany oświadczył, że obywatelskie swobody i wolności są wyłącznie w obecności rządu i praw, gwarantujących obywatelom życie i nietykalność własności. Ale w tym samym czasie to nie daje ludziom prawo ubiegać się na zarządzanie krajem. Monarcha i tłum, jego zdaniem, – to zupełnie różne Ten sposób, nawet na progu śmierci Carl bronił zasady absolutyzmu, którego wyznawcami byli pani stewart. Anglia musi jeszcze przejść długą drogę, zanim w całości powstała monarchia konstytucyjna, a ludzie wbrew jego zdaniem dostał możliwość udziału w zarządzaniu państwem. Jednak fundament ten został już wspomnień współczesnych, egzekucja angielskiego króla Karola 1 zgromadziła ogromną rzeszę ludzi, było w ciągu całego tego krwawego spektaklu w stanie zbliżonym do шоковому. Kulminacja nastąpiła, gdy kat podniósł za włosy odciętą głowę ich byłego суверена. Jednak tradycyjne w takich przypadkach słowa o tym, że należy ona państwowego przestępcy i изменнику, nie 1649 roku postawił krwawą punkt w zarządzie tego króla. Jednak minie jeszcze jedenaście lat, a w historii Anglii nadejdzie okres, nazwany Odnową Stewarts, kiedy znów na tron wzejdą przedstawiciele tego starożytnego rodu. Druga wojna domowa i egzekucja Karola 1 były jego wstępem. Jakub I, pierwszy monarcha z dynastii Stuartów w Anglii, rządził krajem w latach 1603-1625. Wykształcony w tradycji humanistycznej, James był uczonym i hojnym mecenasem sztuki. Choć okazał się zdolnym władcą i administratorem, nie udało mu się rozwiązać najtrudniejszych problemów, z jakimi boryka się Anglia. James był synem szkockiej Królowej Marii Stuart i jej męża, Lorda Darnley. Gdy Darnley została zamordowana w 1567 roku, podejrzenia o zbrodnię padły na Mary i jej kochanka Jamesa Hepburna. Protestanccy lordowie Szkocji wstali i obalili * Mary, koronując Infanta Jakuba na króla. Kilku regentów* rządziło królestwem do 1585 roku, kiedy to Jakub przejął kontrolę. Cztery lata później ożenił się z Anną duńską. Ich syn Karol został później królem Szkocji i Anglii. wykształcenie humanistyczne, które otrzymał James, dobrze przygotowało go do debat nad wiodącymi kwestiami dnia. Studiował grekę i łacinę, teologię (z silnym naciskiem protestanckim), poezję, matematykę, Nauki przyrodnicze, geografię i teorię polityczną. Szkocki Dwór Jakuba był tętniącym życiem miejscem, w którym dworzanie rywalizowali o ucho króla. Przyjmował Rady z różnych źródeł, obrażając niektórych doradców, którzy uważali, że zasługują na większy wpływ. Gdy Elżbieta i zmarła w 1603 roku, Jakub objął tron w spokoju. Jednak wraz z tronem odziedziczył szereg poważnych problemów, w tym wojnę z Hiszpanią, napięcia religijne w domu, korupcję w rządzie i trudności finansowe na dworze. Jakub zawarł pokój z Hiszpanią w 1604 roku, a następnie zwrócił uwagę na kłopoty w kościele angielskim. Zorganizował konferencję, aby przedstawić swój plan tworzenia jedności w kościele, a przez całe swoje panowanie pracował nad mostem różnic między konserwatystami i reformatorami w kościele. Sponsorował także nowe angielskie tłumaczenie Biblii, znane do dziś jako wersja Króla Jakuba. jako Szkot, James stanął w obliczu pewnej ilości uprzedzeń w Anglii. Aby przyciągnąć i nagrodzić zwolenników, oferował wiele tytułów szlacheckich i darów, które obciążały Finanse królestwa. Jego angielscy poddani szczególnie obrażali jego dary Szkotom i jego wysiłki na rzecz zjednoczenia Anglii i Szkocji politycznie i społecznie. Jego pierwotny angielski Dwór i Rada zawierały kilku Szkotów, ale z czasem król obsadzał najważniejsze stanowiska Anglikami. polityka zagraniczna Jamesa, zwłaszcza wobec Hiszpanii, również powodowała problemy. Król wierzył, że władcy protestanccy i katoliccy mogą rozwiązać ich różnice i szukał sojuszy z Hiszpanią i innymi państwami katolickimi. Próbował też zaaranżować małżeństwo swojego syna Karola z hiszpańską księżniczką. Jego polityka zagraniczna stała się bardziej skomplikowana po wybuchu wojny trzydziestoletniej w 1618 roku. Austriaccy Habsburgowie wypędzili z ojczyzny jego córkę i jej męża Fryderyka, protestanckiego władcę niemieckiego Księstwa Palatynatu i króla Czech. Jakub wezwał hiszpańską gałąź rodu Habsburgów do wkroczenia i uregulowania sprawy. Anglicy byli jednak podejrzliwi wobec hiszpańskich wpływów katolickich, a plan króla, aby poślubić Karola w Hiszpańskiej rodzinie królewskiej, załamał się w 1623 roku. James zmarł dwa lata później. Jego syn objął tron jako Karol I. chociaż Jakub zajmował się problemami, które odziedziczył po Elżbiecie, ostatecznie nie udało mu się ich rozwiązać. Nigdy nie osiągnął swoich głównych celów poprawy finansów korony-chociaż bogactwo narodu wzrosło podczas jego panowania-ani zjednoczenia Szkocji i Anglii. Ponadto podczas panowania nad Anglią Dynastia Stuartów straciła kontakt z warunkami i nastrojami w Szkocji. Ten dystans okazał się później katastrofalny dla Karola. James and the Renaissance. Jakub uważał się za renesansowego władcę. Mecenat sztuki odgrywał dużą rolę na jego dworze, gdzie bogactwo materialne i ekspozycja były uważane za znak potęgi i chwały Anglii. Taka postawa doprowadziła do fali kolekcjonowania sztuki po 1604 roku. styl angielski odzwierciedlał mieszankę późnorenesansowych wpływów z Całej Europy. Łączyła wzory starożytnego świata ze Średniowieczem i nowo rozwijającym się stylem barokowym. Jednym z wielkich artystów tego okresu był architekt Inigo Jones, który stworzył wspaniałe domy, które odzwierciedlały tradycje starożytnej Grecji i Rzymu. Jones komponował także maski dworskie, formę rozrywki odrębną od panowania Jamesa. Te wyszukane widowiska łączyły muzykę, dramat i taniec, a przebrani szlachcice (w tym królewscy) wykonywali dla swoich rówieśników. Słynny dramaturg Ben Jonson napisał wiele masek dla dworu Jamesa. sam król przyczynił się do rozwoju kultury renesansu, pisząc kilka książek. W swoim Trew Law of Free Monarchies (1598) poparł zasadę boskiego prawa królów, oświadczając, że król nie odpowiada przed nikim innym, jak Bogiem. Jednakże Jakub wierzył również, że król powinien rządzić sprawiedliwie i przedkładać dobro królestwa nad wszystkie inne względy. Jego inne prace dotyczą teologii, poezji i spraw politycznych, w tym książki porad dla książąt*. (Zobacz też: Wielka Brytania; dramat; Anglia; monarchia; Szkocja. ) * Humanista nawiązujący do renesansowego ruchu kulturalnego promującego Studia Humanistyczne (języki, literatura i historia starożytnej Grecji i Rzymu) jako przewodnik po życiu * patron zwolennik lub sponsor finansowy artysty lub pisarza * Usuń , aby usunąć z wysokiego urzędu, często siłą * regent osoba, która działa w imieniu monarchy, który jest zbyt młody lub nie może rządzić * teologia studium o naturze Boga i religii * barok styl artystyczny XVI wieku charakteryzujący się ruchem, dramatem i wspaniałością skala * książę renesansowe określenie władcy niepodległego państwa Ogłoszony drukiem 400 lat temu angielski przekład Biblii odcisnął swoje piętno na tym języku i uświęcał dobrą nowinę wolności osobistej. Żadnej innej księdze anglojęzyczny świat nie zawdzięcza równie wiele. Przed torem do rodeo na niewielkim ranczu koło indiańskiego rezerwatu Nawahów w Waterflow w stanie Nowy Meksyk stoi Rome Wager. Otacza go grupa młodych kowbojów, którzy przybyli tu na tygodniowy ma pas spięty wielką klamrą i podkręcone sumiaste wąsy, a w lewej dłoni dzierży Biblię. Chłopcy odkrywają głowy, klękają i wieszają sobie kapelusze na kolanie. – Moje opowieści mogą zaczynać się nieporadnie, ale Pan poprowadzi mnie dalej – mówi brat Rome do od pewnego czasu jest kaznodzieją baptystycznym, ale kiedyś dla zarobku ujeżdżał byki i dzikie mustangi. Rome Wager opowiada młodym słuchaczom o swoim bujnym życiu. Wychował się na ranczu w Dakocie Południowej; walczył na pięści, noże i broń palną. – No i chlałem na umór – czegoś mu w kowbojskim życiu brakowało. Pewnego dnia, gdy za pijaństwo trafił do paki, wpadła mu w ręce Biblia. – Za kratkami zacząłem przeglądać Pismo i przeczytałem, że Bóg ma dla mnie mieszkanie w niebiosach, w domu Ojca [Jan 14:2]. I wpuściłem Boga do mego wypowiadane przez kaznodzieję zapisali w Anglii 400 lat temu ludzie w czarnych habitach, którzy nie mieli pojęcia o kowbojskiej dumie i zamszowych bluzach z frędzlami. Drugi list do Koryntian: Zatem jeśli kto w Chrystusie, jest nowym stworzeniem; stare rzeczy przeminęły, oto wszystko stało się nowe [2 Kor. 5:17].Oto cud: Biblia króla Jakuba w działaniu. Słowa z podwójnie obcego kontekstu kulturowego – nie jest to bowiem tekst oryginalny, lecz przekład ze starożytnych manuskryptów zapisanych wiele stuleci temu i tysiące kilometrów stąd po grecku i hebrajsku. Dotarły w ten zapylony zakątek Nowego Świata, ale brzmią tak, jak powinny: podniośle, a równocześnie trzeba być chrześcijaninem, by dostrzec siłę tych słów: prostych, a potężnych, dostojnych w brzmieniu, a głęboko emocjonalnych w oddziaływaniu. Biblia króla Jakuba wplotła się gęsto w tkaninę języka angielskiego. Jeśli ktoś mówi, że „strzeże czegoś, jak źrenicy oka”, że coś „jest starsze niż góry”, że ktoś „stoi u bram śmierci”, że czyjaś „mądrość sczezła”, że ktoś będzie „chrzczony ogniem” albo będzie „lizać pył”, że rzuca „perły przed wieprze” lub „kto bez winy, niech pierwszy rzuci kamieniem” – to chcąc nie chcąc mówi Biblią. Bogaci i ubodzy, przynieść czyjąś głowę na tacy, nocny złodziej, stać się śmieciem tego świata, zachować najlepsze na koniec, wdziać wór pokutny i posypać głowę popiołem, ulice brukowane złotem, ujść tylko z dziąsłami: to wszystko są wyrażenia przekazane przez tłumaczy, którzy dokonali przekładu 400 lat temu [część z przytoczonych tu biblizmów funkcjonuje tylko na obszarze języka angielskiego – red.].Światowa kariera tej księgi – do dzisiaj wydrukowano ją w większej liczbie egzemplarzy niż jakiekolwiek inne dzieło w języku angielskim – zaczęła się w marcu 1603 r. Po długim panowaniu zmarła królowa Anglii Elżbieta I. Na tę właśnie chwilę czekał od dawna jej kuzyn i następca, król Szkocji Jakub VI. Szkocja była jedną z najuboższych monarchii europejskich, słabą i zacofaną. Anglia przeciwnie – cywilizowana, bogata i silna. Gdy Jakub usłyszał, że w końcu ma objąć tron Anglii, powiedział podobno, że czuje się „jak nędzarz (…), który dotarł do Ziemi Obiecanej”.W XVI w. Anglia przeżywała przypływy i odpływy reformacji, bo jedni władcy zrywali z katolicyzmem, inni zaś do niego wracali. W rezultacie po kraju krążyły dwie konkurencyjne wersje Pisma Świętego. Tak zwana Biblia Genewska, ogłoszona drukiem w 1560 r. w Genewie przez grupę uczonych kalwińskich z Anglii i Szkocji, oparta była w dużej mierze na przekładzie Williama Tyndale’a, który to dzieło przypłacił wyrokiem śmierci za herezję w 1536 r. Biblię Genewską uwielbiali purytanie, ale przekład w wielu miejscach, zwłaszcza w przypisach na marginesie, miał wymowę antykrólewską, bo utożsamiał silną władzę monarchy z tyranią. Król Jakub cenił Biblię Genewską przede wszystkim za fachowość przekładu, nie mógł jednak pochwalać jej antymonarchicznego wydźwięku. Chcąc się przeciwstawić wpływowi Biblii Genewskiej, Kościół anglikański za rządów Elżbiety I wspólnym wysiłkiem kilkunastu biskupów stworzył pośpiesznie przekład, który wydano w 1568 r. z portretem samej królowej na karcie tytułowej. Nie ulega wątpliwości, że owa Biblia, zwana Biblią Biskupów, była prokrólewska. Jedyną jej wadą było to, że nikt nie chciał z niej korzystać. Bezpośredniość i rzeczowość Biblii Genewskiej biskupi zastąpili językiem mętnym i pełnym niejasności, za to pompatycznym. Egzemplarze Biblii Genewskiej, które przetrwały do naszych czasów, są zużyte od częstego kartkowania. Karty zachowanych egzemplarzy Biblii Biskupów z reguły pozostały nieskazitelnie właśnie rozdwojone dziedzictwo chciał król Jakub scalić, a uczynić to miała nowa Biblia. Podstawowe reguły nowego przekładu sformułowano w 1604 r.: żadnych budzących kontrowersje przypisów; język ma być zrozumiały dla ludu; tłumaczenie winno być wierne i ścisłe, wykonane z poszanowaniem warsztatu naukowego. W tym celu król zebrał solidną ekipę 54 uczonych dobranych z najróżniejszych kręgów, od purytanów po najwyższych dostojników Kościoła. Podzielono ich na sześć komisji, a każda miała przełożyć inną księgę Pisma tłumaczy władca wybrał wybitnych znawców języków oryginału, ale zadbał też o to, by byli to ludzie o dużym i zróżnicowanym doświadczeniu życiowym. I tak na przykład jeden z nich, John Layfield, miał za sobą walki z Hiszpanami w Portoryko. Inny, George Abbot, napisał wielokrotnie wydawany przewodnik po świecie. Hadrian a Saravia był pół Flamandem, pół Hiszpanem. Kilku innych świetnie znało Europę. Byli też w zespole uczeni arabscy. Dwaj tłumacze – William Bedwell i Henry Savile, uczony i dworzanin – byli doskonałymi matematykami. Z kolei alkoholik Richard „Dutch” Thomson, zwany „wiecznie pijanym Angliko-Holendrem” – błyskotliwym łacinnikiem. Wśród wybitnych ludzi Kościoła znalazł się John Overall, dziekan katedry św. Pawła, który ponoć tak często używał łaciny, że zapomniał angielskiego. Overall popełnił błąd życiowy: ożenił się z niezwykle ponętną panienką, a ta szybko go porzuciła na rzecz dworzanina mniej zaangażowanego w martwe języki, sir Johna Selby’ego. Sprawa nabrała rozgłosu i wkrótce londyńska ulica śpiewała o dziekanie drwiące piosenki. W tamtych czasach religia i polityka łączyły się bardzo mocno. Przekład Biblii nie tylko wierny oryginałowi, lecz także zrozumiały dla ludu, a ponadto podkreślający królewski majestat Boga, stałby się w XVII-wiecznej Anglii najskuteczniejszym narzędziem politycznym. Życzylibyśmy sobie, aby to Pismo przemawiało tym samym głosem, co oryginał, i pojąć je mógł każdy, choćby całkiem nieuczony – napisali autorzy w przedmowie z 1611 r. Tłumacze króla Jakuba mieli na myśli właśnie te cechy języka przekładu – otwartość, intymność, a zarazem dostojeństwo – które sprawiają, że to Pismo przemawia dziś do kowbojów słuchających kazania Rome’a króla Jakuba to dzieło noszące znamiona świata, w którym powstało. Gdzież można mieć większe poczucie więzi z tą księgą niż w sercu Londynu? We wnętrzu Opactwa Westminsterskiego, królewskiego kościoła Anglii, w obitym boazerią i wyłożonym dywanami gabinecie dekanatu można spotkać postać w szarym garniturze i okularach: przewielebnego doktora Johna Halla, dziekana opactwa. W tym samym pomieszczeniu jego XVII-wieczny poprzednik na tym urzędzie, Lancelot Andrewes, przewodniczył komisji, która tłumaczyła Pięcioksiąg – pierwszych pięć ksiąg Starego Hall prowadził zeszłoroczną ceremonię zaślubin księcia Williama z Kate Middleton. Gdy rozmawiamy, tysiące ludzi w kolejce czeka, by wejść do kościoła i znaleźć się przed tym samym ołtarzem, przed którym para sobie dziekan Hall był chłopcem, czytywał Biblię w wersji króla Jakuba, a niedawno, po wieloletniej przerwie, znów do niej wrócił. – Są chwile, gdy czytając, jestem wzruszony do łez. Język tego przekładu jest pełen wdzięku i tajemniczości, autorytatywny, a zarazem współczujący, i to jest wielka zaleta tej księgi – przekład biblii nie od razu zdobył popularność. Anglicy trzymali się różnych wydań Biblii Genewskiej, bo ją znali i lubili. Poza tym pierwsze wydania drukiem roiły się od błędów. „Biblia niegodziwa”, czyli wydanie z 1631 r., odznaczała się tym, że do rozdziału piątego Księgi Powtórzonego Prawa zakradł się skandaliczny błąd zecerski: zamiast greatnesse (wielkość) w wersie the LORD our God hath shewed us his glory and his greatnesse wydrukowano great asse, dlatego werset nie zabrzmiał: Oto nam ukazał Pan, Bóg nasz, majestat i wielkość swoją, lecz …majestat i wielką d… swoją. W tym samym wydaniu chochlik drukarski zjadł kluczowe słowo „nie” w jednym z przykazań dekalogu, przez co zdumieni wierni dowiedzieli się, że Bóg nakazuje im cudzołożyć (Ks. Wyjścia 20:14). Niestarannych drukarzy ukarano jednak do połowy XVII w. Biblia króla Jakuba wyparła wszystkie wcześniejsze wersje i stała się jedyną Biblią świata anglojęzycznego. Wraz z angielskimi kupcami, odkrywcami i kolonizatorami zawędrowała do Ameryki, Afryki i Indii. Stała się jednym z towarów eksportowych Imperium Brytyjskiego. Cytaty z Biblii widniały na opakowaniach cygar, lekarstw, słodyczy, amunicji strzeleckiej; Biblię reklamowano jako „lekturę waszego władcy”. Lekarstwa przesyłane angielskim dzieciom podczas powstania sipajów w Indiach w 1857 r. pakowano w papier z nadrukiem słów Izajasza (51:12): Ja, ja sam pocieszę was! Samo tylko Brytyjskie i Zagraniczne Towarzystwo Biblijne rozesłało po całym świecie ponad 100 mln egzemplarzy w ciągu 80 lat od rozpoczęcia działalności w 1804 króla Jakuba stała się ucieleśnieniem trwałości i niezmienności. Prezydenci USA na tę właśnie Biblię przysięgali, obejmując urząd (Obama na egzemplarz, który był własnością prezydenta Lincolna, pozostali – na egzemplarz Waszyngtona). Język tego przekładu Biblii głęboko wniknął w świadomość ludzi mówiących językiem angielskim. Przepojone tym językiem są i przemowa gettysburska Abrahama Lincolna (wygłoszona po bitwie pod Gettysburgiem w 1863 r.), i powieść Moby Dick, i kazania czy przemówienia Martina Luthera historia podboju świata przez tę Biblię także ciemne strony. Wykorzystywali tę księgę i manipulowali nią i dobrzy, i źli, tak dobierając cytaty, by służyły ich celom. Znaczna część Pisma dotyczy wolności, łaski i odkupienia, ale znajdzie się też ustępy nakłaniające do gwałtu, odwetu i podboju. Była więc Biblia króla Jakuba biblią imperium, lecz także biblią niewolnictwa – dlatego też do dziś odbierana jest w postkolonialnym świecie z mieszanymi gruzu i wraków samochodów w slumsach Kingston, stolicy Jamajki, każda posesja odgrodzona jest od ulicy i sąsiadów wysokim płotem z blachy falistej poprzybijanej do grubych desek. Te okolice należą do ścisłej światowej czołówki, jeśli idzie o liczbę zabójstw. Rządzą tu bezkarni baronowie narkotykowi, ściśle powiązani z politykami i policją. To obszary brutalnej przemocy i biedy, od których nie ma ucieczki. Istniejąca tu struktura społeczna – z garstką uprzywilejowanych bogaczy i rzeszą pozbawionej praw biedoty – nasuwa skojarzenia z XVII-wieczną Anglią. To kraina reggae – i rastafariańskiego stylu życia, który stworzył tę muzykę – a także kraina Biblii króla Jakuba. Jamajski didżej i poeta reggae Mutabaruka powiada: – Pierwsze, z czym styka się rastafarianin w tym kolonialnym kraju, to Biblia króla Jakuba. Rastafarianie nie są chrześcijanami. Ruch rastafari powstał w latach 30. XX w. Wyznawcy utożsamiają z Bogiem cesarza Etiopii Hajle Sellasje I (zmarłego w 1975 r.). Przed objęciem władzy Hajle Sellasje był znany jako Ras Tafari Makonnen, a po koronacji na cesarza uzyskał tytuł Zwycięskiego Lwa Plemienia Judy, Wybrańca Bożego, Króla Królów. Nawiązuje on do tytułów biblijnego Mesjasza. Na Jamajce od dawna były żywe tradycje baptystyczne, w których Biblia odgrywała ważną rolę. W połowie XX w., gdy Jamajczycy wyglądali nowej odkupicielskiej Dobrej Nowiny, wszystko stało się jasne. Ras Tafari jest Zbawcą, żywym Bogiem, a Etiopia – Ziemią Obiecaną. Według rastafarian, głęboko świadomych historii murzyńskiego niewolnictwa, życie na Jamajce było niewolą babilońską. Wolność i odkupienie nie czekają, jak twierdzą chrześcijanie, w przyszłym życiu, lecz w tym, tutaj. – Doświadczenie niewolnictwa pomaga zrozumieć ludzką potrzebę zbawienia, odkupienia. Wyznawcy nie wierzą w Boga, który jest w niebie. Odkupienie tkwi w charakterze człowieka. Gdy Europejczycy mówią o „Jezusie, który zstąpił z nieba”, rastafarianie odrzucają ich wiarę – wyjaśnia Mutabaruka. – Człowiek mówi: „Gdy widzisz mnie, widzisz Boga”. W niebie nie ma Boga. Człowiek jest Bogiem, a Afryka Ziemią Obiecaną – Lorne, zwany Miguelem, to rastafariański prawnik, który od 30 lat działa na rzecz ubogich i potrzebujących w najgorszych dzielnicach Kingston. Ściany w jego gabinecie są pokryte wizerunkami etiopskiego cesarza i scenami z Afryki. Ale okna są zakratowane, a drzwi na ulicę obite blachą. – Biblia służyła powszechnie do trzymania w ryzach niewolników – twierdzi Lorne. – Miała usprawiedliwiać fakt niewolenia czarnych przez białych. „Twoim przeznaczeniem jest niebo. Musisz pogodzić się ze swoim losem” – tłumaczy bez była narzędziem ucisku, ale stała się też źródłem wielu wierzeń rastafarianizmu. – Ten człowiek, Chrystus, z całą jego pokorą, z tym zdobywaniem świata bez miecza, z tym staniem po stronie ubogich, uciśnionych, z tym uwalnianiem zniewolonych, z tym życiem dla ludzi… Jaki jest pożytek z życia, jeśli nie pomaganie bliźnim? Ta księga daje człowiekowi nadzieję – mówi Lorne, roztaczając wokół siebie aurę wspaniałej, bezkompromisowej dobroci. – Wierzymy, że nadejdzie świat, w którym kolor skóry nie będzie odgrywał tak ważnej roli jak dzisiaj. Pragniemy, by lew leżał wespół z jagnięciem. To jeden z uroków wiary rastafariańskiej. My, którzy cierpieliśmy, byliśmy bici i prześladowani, nie chcemy przystawiać wam pistoletu do skroni, aby domagać się rekompensaty i zadośćuczynienia za lata niewolnictwa i rastafarianie czytają Biblię króla Jakuba codziennie. Evon Youngsam, członkini „domu” (odłamu) o nazwie Dwanaście Plemion Izraela, którego siedzibą jest budynek położony naprzeciwko dawnego domu Boba Marleya w Kingston, uczyła się na tej księdze czytać, siedząc na kolanach babci. Na Biblii uczyła czytać własne dzieci, a teraz one – mieszkając już w Anglii – w ten sam sposób uczą czytać dzieci swoich dzieci. – Jest w tej księdze coś, co trafia mi do serca – kobieta mówi z uśmiechem, trzymając w ręku Biblię, w której tkwią błękitne koperty listów lotniczych zza oceanu, od innego, ortodoksyjnego odłamu rastafarianizmu, „domu” Bobo Shanti, wynieśli się z Kingston w odosobnioną okolicę u podnóża Gór Błękitnych i codziennie rytmicznie melorecytują biblijne psalmy. W obozie Bobo Shanti panuje duch łagodności i życzliwości, atmosfera niemal zakonna. Istnieją jednak inne odłamy rastafarian, o skrajnie odmiennej postawie – przejawiające najbardziej nietolerancyjne postawy, dla jakich da się znaleźć uzasadnienie w Biblii. Kilku jamajskim gwiazdom muzyki reggae i dancehall zabroniono występów w Kanadzie i części Europy ze względu na nawołujące do przemocy, homofobiczne teksty. I dla takich poglądów znajdzie się uzasadnienie w Biblii (Kto by spał z mężczyzną obcowaniem niewieścim, obydwaj haniebny czyn popełnili: śmiercią niechaj umrą. Księga Kapłańska 20:13). To właśnie jest kłopotliwa część dziedzictwa Biblii, nie do zaakceptowania w dzisiejszym liberalnym, nowoczesnym tylko w sercu westminsteru, gdzie jej korzenie, lecz także w najdalszych zakątkach anglojęzycznego świata ta księga pozostaje paradoksalnie żywa. Nie chodzi o to, że straciła swoje uniwersalne znaczenie. Od XIX w. aż do dziś regularnie ukazują się przekłady poprawione lub całkiem nowe. Niemniej jednak wersja z 1611 r. nadal odgrywa ważną rolę tam, gdzie ważne jest poczucie ciągłości i związków z letni deszcz dzwoni o szyby domu Johna Macaulaya, członka rady parafialnej kościoła w Leverburgh na wyspie Harris-Lewis w archipelagu Hebrydów Zewnętrznych, u północno-wschodniego wybrzeża Szkocji. Macaulay jest szkutnikiem, mieszka w małej miejscowości Flodabay. Wychowano go w surowej wierze prezbiterianizmu. – Wszystko przed szabatem [starotestamentowy szabat purytanie przesunęli z soboty na niedzielę – red.] przygotowywano w sobotę – mówi, siadając przy kominku. – Trzeba było nanieść wody z jeziora za drogą. Suszony torf brało się z pryzmy, żeby mieć opał na całą niedzielę. Posiłki musiały być ugotowane wcześniej. Ojciec zawsze golił się w sobotę wieczorem i ja też nauczyłem się tak robić. Biblia mówi, że trzeba dzień święty święcić, więc nie niedzielę nie wolno było siąść za kierownicą. – Jedyną osobą, która jechała do kościoła samochodem, był pastor. Nikomu po drodze nie proponował podwiezienia. Widziało się starców, jak z trudem idą podczas wichury czy śnieżycy, ale nawet gdyby zaoferował podwiezienie, nikt nie wsiadłby do samochodu w rodzinie Macaulaya mówiło się po szkocku (gaelicku), a Biblia nadawała życiu ramy. Codziennie wieczorem rodzina klękała przed kominkiem i odmawiała pacierz, potem czytano psalm. Pismo Święte było jedyną książką, jaką wolno było czytać w nauczyła Johna czytać po angielsku, nim ukończył cztery lata – właśnie z Biblii. – Angielski, który wtedy opanowałem, to dosłownie język Biblii króla Jakuba. W domu nie mówiło się po angielsku, chyba że przyszedł jakiś gość, co zdarzało się rzadko. Bez Biblii w ogóle nie wiedziałbym, o czym pewnymi względami zanurzenie w tej świętej księdze było dla niego wsparciem w życiu. – Wpojono mi bardzo wcześnie, że jest ktoś, kto się mną opiekuje, ktoś, na kim można polegać i z kim można rozmawiać. Znało się jego słowa. Wryły się w umysł – mówi Macaulay. Była też druga strona medalu. Władza Kościoła, który miał tę księgę, była źródłem strachu. – Nie chodzi o podziw, szacunek. Nie, to jest strach. Ludzie się boją, bo ktoś widzi, że postępują źle. Mnóstwo ludzi idzie przez życie, nie uzewnętrzniając swoich uczuć, a to jest smutne – dodaje.– Kościół jest schronieniem przed troskami życia, ale jest czymś jeszcze, czymś trochę groźniejszym. Chodzi o siłę. O siłę, z jaką duchowni panują nad wiernymi. Tak było od zawsze – twierdzi Biblii króla Jakuba były sprzeczne w założeniu – powstała dla purytanów i biskupów, wielkich tego świata i nędzarzy, dla czystości i przepychu, by nieść ludziom słowo Boże, ale i umacniać władzę – i ta właśnie sprzeczność jest jej prawdziwą spuścizną.

jakub krol anglii i szkocji